Af en toe maak ik een rijsttafel voor mijn vrienden. Dit betekent dat er verschillende Indonesische gerechten en bijgerechten op tafel verschijnen. Een rijsttafel is echter een hele Nederlandse term, eentje die niet gebruikt zal worden in Indonesiƫ zelf. De gerechten van de rijsttafel zijn ongetwijfeld Indonesisch, maar de oorsprong is koloniaal. Nederlanders introduceerden de rijsttafel niet alleen om van heel veel verschillende en bijzondere gerechtjes te genieten, maar ook om bezoekers te imponeren met de exotische overvloed van de kolonie.
Tegenwoordig is de Indonesische cultuur natuurlijk een waar veel van terug te zien is in de Nederlandse keuken. Bovendien wordt er veel Indonesisch gegeten en een rijsttafel is een manier om hier de Indonesische eetcultuur te vieren. Met deze recepten wil ik graag een vegetarische optie geven voor een heerlijke Indonesische rijsttafel.
ATJAR KETIMOEN
Atjar is Indonesisch voor zuur. Atjar eet je als bijgerecht om een contrast te vormen met de andere, vaak pittige of robuuste smaken van de andere gerechten. Dit is een bijgerechtje dat eigenlijk niet kan missen bij een rijsttafel. Ketimoem betekend komkommer en dat is dan ook de basis van deze atjar.
Ingrediƫnten:
150 ml azijn
1 eetl. bruine suiker
Zout
1 teen knoflook
1 rode peper (rawit of lombok)
1 sjalot
1 theel. kurkuma
Bereidingswijze:
Verwijder de zaadlijsten van de komkommers en snijd in halve maantjes. Doe de komkommer in een zeef en voeg flink wat zout toe. Zet even apart.
Zet een pannetje op het vuur en verwarm de azijn samen met de suiker en een eetlepel zout. Haal deze van het vuur zodra de suiker en het zout opgelost zijn.
Hak de teen knoflook fijn en snijd de rode peper in dunne ringetjes. Pel de sjalot, snipper het uitje deze met en voeg de knoflook, en peper aan een kommetje toe. Pak nu de uitgelekte komkommer erbij en voeg toe aan de kom. De kurkuma mag erbij, hierna mag alles goed gehusseld worden. Voeg toe aan een bakje of een pot en sluit af om vervolgens minstens twintig minuten weg te zetten.
TEMPEH GORENG
Ik was op het begin een beetje sceptisch over tempeh. Ik had een aantal matige ervaringen ermee opgedaan in verschillende restaurants en had het zelf nog niet meegepakt in de supermarkt. Een vriendin van mij vind het heerlijk en wilde wel een keertje tempeh voor mij klaarmaken. Daar is mijn versie van kleverige, zoete en te lekkere tempeh uitgekomen. Probeer het!
Ingrediƫnten:
250 g tempeh
4 cm gember
1 teen knoflook
300 ml zonnebloemolie
2 eetl. basterdsuiker
4 eetl. ketjap manis
1 chilipeper
Bereidingswijze:
Snijd de tempeh in luciferstokjes. Leg even apart.
Pel de gember met een theelepeltje en rasp deze. Pel ook de knoflook en rasp ook de knoflookteen. Hak de helft van de chilipeper fijn. Leg de andere helft van de chili even apart.
Verwarm de zonnebloemolie in een wok. Zorg dat de olie goed heet is voordat je de reepjes tempeh in het olie laat zakken. Bak voor 10 minuten, of totdat de tempeh goudbruin en knapperig is, schep af en toe om. Schep de tempeh uit de olie en leg op een keukenpapiertje.
Voer wat olie af en zorg dat er nog ongeveer een eetlepel olie in de pan achterblijft. Zet terug op het vuur en bak voeg de knoflook, gember en de gehakte chili toe. Roer even en voeg de bruine suiker toe en vervolgens ook de ketjap manis. Laat een minuut bakken en doe de tempeh dan terug in de pan. Hussel goed door elkaar en zet het vuur uit.
Snijd de andere helft van de chili in ringetjes en serveer de tempeh met de overgebleven ringetjes eroverheen.
SAMBAL GORENG TELUR
Van een lieve vaste gast bij het restaurant van mijn ouders kreeg ik haar recept van Sambal goreng telur. Sindsdien maak ik het eiergerecht vaak en graag, omdat iedereen er altijd erg van geniet. Ik ben haar erg dankbaar dat ze dit gerecht met mij deelde. Het is een vegetarisch gerecht waar djeroek poeroet en kokos de boventoon voeren. Echt zalig.
Ingrediƫnten:
8 eieren
1 uien
1 teen knoflook
1 eetl. sambal oelek
1 theel. Laos
1 eetl. bruine suiker
3 blaadjes djeroek poeroet, ook wel limoenblad
1 blik gepelde tomaten
150 ml kokosmelk
1 bouillonblokje
1 eetl. ketjap manis
Olie
Bereidingswijze:
Zet een pan op het vuur en breng water aan de kook. Leg de eieren in het kokende water en zet een timer voor 7 minuten. Spoel de eieren meteen af met koud water en pel ze.
Verhit een scheut olie toe aan een braadpan en leg de eieren in de hete olie. Bak even aan terwijl je af en toe de pan husselt of de eieren voorzichtig rondschuift. Haal de eieren uit de pan en leg even apart. Zet het vuur op laag
Pel de ui en snipper deze. Kneus de teen knoflook, pel hem en snijd hem fijn. Zet het vuur weer wat hoger onder de pan en voeg de ui en knoflook toe, samen met de sambal, laos en bruine suiker. Bak dit voor 7 minuten, Vouw de limoenbladeren dubbel en snijd de nerf eruit. Snijd dan de blaadjes in hele dunne reepjes. Voeg de limoenbladeren toe aan de pan.
De gepelde tomaten, bouillon, kokosmelk en ketjap manis mogen toegevoegd worden aan de pan. Roer goed door en laat twee minuten zachtjes koken. Voeg de eieren toe en zet het vuur op het laagst.
Proef de saus en breng op smaak met zout en peper. Voeg eventueel een scheutje water toe als de saus te dik is.
SAMBAL BADJAK
Sambal komt natuurlijk uit IndonesiĆ«. In Nederland is sambal oelek (ulek) zeker de populairste. Sambal wordt in de meeste gevallen van Spaanse pepers gemaakt, in IndonesiĆ« lombok pepers genoemd. Soms worden er rawit pepers toegevoegd. Badjak is een andere Indonesische sambal. Deze is wat zoeter als oelek, de pepers zijn namelijk gebakken en er zit ui in de sambal. Deze sambal is een favoriet van mij. Het is namelijk zo, dat ik de eerste keer een potje heb gesteriliseerd zodat ik deze ālang kon bewarenā. Ik heb hem in een keer leeg gelepeld.
Ingrediƫnten:
10 lomboks (Spaanse rode pepers)
8 sjalotjes
Ā½ theel. trassi (garnalenpasta)
5 tenen knoflook
1 theel. bruine suiker
250 ml kokosmelk
Ā½ theel. Zout
Bereidingswijze:
Steriliseer een glazen (jam)pot zodat je de sambal lang kunt bewaren.
Maal de chili, sjalotjes, garnalenpasta, knoflook in een keukenmachine tot een fijne pasta, dit kan natuurlijk ook in een vijzel. Verwarm wat olie in een koekenpan en bak het mengsel in de pan voor ongeveer 2 minuten.
Voeg het zout toe, samen met de suiker en kokosmelk en laat op laag vuur 20 minuutjes sudderen. Breng op het laatst nog een keer een minuut aan de kook.
Laat de sambal afkoelen en bewaar in een glazen gesteriliseerde pot.
PANDANRIJST
Was de rijst in een grote schaal. Herhaal tot het water schoon is. Breng de rijst met anderhalf keer zo veel water aan de kook, kruid met zout en peper. Zet het vuur als het water kookt laag en kook voor 10 minuten. Zet het vuur onder de rijst uit en laat 3 minuten staan met de deksel op de pan. Serveer.
Eet smakelijk!
Opmerkingen